Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılacağı 'Avrupa Siyasi Topluluğu'nun ilk toplantısı Çekya'nın başkenti Prag'da gerçekleştirilecek. Fikir babalığını Fransa Cumhurbaşkanı Macron'un yaptığı proje Türkiye ve bazı ülkeleri AB dışında tutmak için alternatif bir yol mu, yoksa yeni bir fırsat penceresi mi? Avrupa Siyasi Topluluğu projesi nedir, Türkiye için ne anlama geliyor? Avrupa Siyasi Topluluğu fikri nasıl ortaya çıktı? NTV Dış Haberler Servisi araştırdı...
Avrupa Siyasi Topluluğu'nun ilk toplantısı Çekya'nın başkenti Prag'da gerçekleştirilecek. Toplantıya Avrupa Birliği üyesi 27 ülkenin yanı sıra Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 17 ülke katılacak. Toplantıda Türkiye'yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan temsil edecek.
İşte Avrupa Siyasi Topluluğu hakkında bilinmesi gerekenler... AVRUPA'NIN STRATEJİK ARAYIŞI
Avrupa’ya ikinci “birlik” mi geliyor? Avrupa Siyasi Topluluğu projesi nedir, Türkiye için ne anlama geliyor? Avrupa Siyasi Topluluğu fikri nasıl ortaya çıktı? Projenin amacı ne? Topluluğa hangi ülkeler davet edildi? Proje; Türkiye'yi ve bazı ülkeleri AB dışında tutmak için alternatif bir yol mu, yoksa yeni bir fırsat penceresi mi? Ukrayna savaşı Avrupa'da da tüm dengeleri değiştirdi. Öyle ki, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron Avrupa Birliği’nin yanı sıra, ortaya yeni bir “siyasi birlik” önerisi attı; Avrupa Siyasi Topluluğu.
Macron'a göre bu; AB'ne üye olmayan ülkelerin de içerisinde yer alacağı, bir siyasi diyalog ve işbirliği platformu. Bir başka ifadeyle, bu proje; AB'nin parçası olmayan ülkelerin de, siyasi karar süreçlerine katılımını amaçlıyor. PROJE AŞAMASINDAKİ BU PLATFORMDA NE YAPILACAK? Avrupa kıtasını ilgilendiren güvenlik, enerji, iklim ve ekonomi gibi konular düzenli olarak tartışılacak, sorunlara çözüm önerileri üretilecek, bir bakıma; yol gösterici bir rol üstlenecek. Nitekim Macron projeyi tanıtırken "AB kısa vadede Avrupa kıtasını yapılandırmanın tek yolu olamaz", diye konuşmuştu. Topluluğun Prag'daki toplantısına Türkiye, Sırbistan, Karadağ, Arnavutluk, Kuzey Makedonya, Kosova ve Bosna Hersek'in yanı sıra Norveç, Liechtenstein, İsviçre, İngiltere, İzlanda, Ukrayna, Gürcistan, Moldova, Ermenistan ve Azerbaycan lider seviyesinde davet edildi.
Tüm bunlar ne anlama geliyor? Macron’un önerisi, halihazırda mevcut olan Avrupa Birliği’ne dokunmamak, ama Birliğe üye olmayan Avrupalı ülkeleri de kapsayacak yeni bir “siyasi birlik” oluşturmak üzerine kurulu. Bunun öncelikli olarak Ukrayna, Moldova ve Gürcistan gibi ülkelerin adaylık sürercinin uzun yıllar alacak olmasına karşılık bir ara formül olduğu söylenebilir. Ayrıca Birlik'ten ayrılan İngiltere'yi siyasi yönden Kıta Avrupasından koparmamak.
Ve eleştiriler... Öneriye karşı ilk akla gelen eleştiri, kıtada halen sadece Avrupa Birliği’nin değil, ondan daha geniş üye yapısına sahip Avrupa Konseyi’nin de bulunması. Dolayısıyla üçüncü bir siyasi birlikteliğin işlevinin Avrupa Konseyi’nden nasıl farklı olacağı sorusu geliyor akıllara. Nitekim böyle bir eleştiri gelebileceğini öngörmüş olmalı ki Macron da, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin de bağlı olduğu Avrupa Konseyi’nin halihazırda Avrupa’nın “hukuk merkezi” olduğunu, bir de “siyasi merkeze” ihtiyaç olduğunu söylüyor.
TÜRKİYE BU TOPLULUĞUN NERESİNDE YER ALACAK? Macron’un Avrupa’da yeni siyasi birlik önerisi, Türkiye’nin yılan hikayesine dönen Avrupa Birliği tam üyelik sürecini de etkilemeye aday. Türkiye’yi AB üyesi yapmak istemeyen, ancak (tıpkı İngiltere’de olduğu gibi) stratejik birlikteliğin dışına da çıkarmak istemeyenler açısından,, Macron'un bu projesi bir çözüm olarak görülüyor.
Normal koşullarda “tam üye adayı” unvanını almış, üstelik üyelik müzakerelerine de başlamış olan Türkiye’nin, AB’nde kazanmış olduğu bu statüden vazgeçip daha gevşek olacak yeni birlikte yer alma önerisini reddedeceği aşikar. Ancak, yeni siyasi topluluğun, AB yerine adaylara "esnek bütünleşme" ve "iç içe geçen halkalar" modelleriyle farklı bir alan yaratma amacını taşıdığı anlaşılıyor.
Prag toplantısının sonuç bildirisi, bu projenin yaşayıp-yaşamayacağının işaretlerini verecek. (NTV)