Tarım ve Orman Bakanlığı, taklit-tağşiş yapan firmaları açıkladı. 503 ürün tespit edildi, 66 firma kaydı paylaşıldı. Bursa Veteriner Hekimler Odası'nca (BVHO), hayvansal gıda güvenliğine vurgu yapılarak, gıdada tağşiş ve taklit konusunda farkındalık yaratacak açıklamalarda bulunuldu.
03.10.2024 tarihinde Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından taklit-tağşiş yapılan ve dolayısıyla halk sağlığını tehlikeye atan gıdaları üreten firmalar Bakanlık internet sitesi üzerinden kamuoyu ile paylaşılmasına istinaden bir açıklama yayınlayan Bursa Veteriner Hekimler Odası ‘’ Bir gıdanın mevzuat gerekliliklerine göre halk sağlığı yönünden tehlikeli bulunması durumunda; 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 40. Maddesi’nin (a) bendi gereğince Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunulur, taklit veya tağşiş durumunda ise aynı kanunun 40. Maddesi’nin (l) bendi gereğince taklit ve tağşiş yapılan gıdalara el konularak/toplatılarak idari para cezası uygulanır ve taklit tağşiş yapılan ürünler, ürünlere ait parti/seri numaraları ve üretici firma gibi bilgiler kamuoyu ile paylaşılır ‘’ dedi ve ilk olarak 2012 yılında yapılan taklit ve tağşişe konu kamuoyu duyurularının, belirli periyotlarda ve toplu şekilde Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılmakta olduğunu, en son kamuoyu duyurusunun ise 2022 yılında yapıldığını ifade etti.
TAKLİT VE TAĞŞİŞ NEDİR?
Gıdada taklit ve tağşişi de tarifleyen BVHO ‘’gıda maddesinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin şekil, bileşim ve nitelikler itibariyle kendisinde olmayan özellikleri sahip gibi gösterilmesidir’’, tağşiş ise ‘’gıda maddelerinin mevzuata veya izin verilen özelliklerine aykırı olarak üretilmesi hali’’ni ifade eder. Yani taklitle ürünler, şekil, bileşim ve nitelikleri itibarıyla yapısında bulunmayan özelliklere sahip gibi veya başka bir ürünün aynısıymış gibi gösterilirken, tağşişle bir ürünün doğal içeriğine yabancı veya ucuz bir madde ekleyerek ve içeriğindeki değerli bir bileşenin bir kısmını veya tamamını değiştirerek haksız kazanç sağlanır’’ dedi
Bakanlıkça, taklit veya tağşiş yapıldığı kesinleşmiş ürünlere ait güncellenen listede 503 ürün tespit edildiğini de ifade eden BVHO, aynı anda kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşürecek şekilde bozulmuş, değiştirilmiş ürünleri üreten/satan veya ithal eden 66 firma kaydı paylaşıldığını da belirtti.
NEREDEN ÖĞRENİLİR?
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yeni yürürlüğe giren ‘Gıda Kamuoyu Duyuru Sistemi’ ile guvenilirgida.tarimorman.gov.tr internet adresinde taklit tağşiş tespit edilerek tüketici ile ilgili internet sitesi incelendiğinde, ‘Gıda Kamuoyu Duyurusu’ sekmesi altında ‘’Sağlığı Tehlikeye Düşürecek Gıdalar ve Taklit veya Tağşiş Yapılan Gıdalar’’ olmak üzere iki başlık olduğu görüleceğini belirten Bursa Veteriner Hekimler Odası aradaki farkı şöyle açıkladı:
Sağlığı tehlikeye düşürecek gıdalar; numune alınan gıdada ilaç etken maddesi tespiti, gıdada kullanımına izin verilmeyen boya kullanımı, domuz eti tespiti, tek tırnaklı eti tespiti, süt ürünlerinde natamisin tespiti vb. bireyin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşürecek şekilde bozulmuş, değiştirilmiş ürünlerden oluşmaktadır.
Taklit veya tağşiş yapılan gıdalar ise; kıyma, kırmızı et ve sucuk vb. kırmızı et ürünlerinde kanatlı eti ya da sakatat tespiti, piliç sucukta mekanik ayrılmış et (MAE) tespiti, tereyağında yağ oranının düşük olması, tereyağında bitkisel yağ tespiti, peynirde nişasta tespiti, peynirde süt yağı harici yağ tespiti, zeytinyağında farklı bitkisel yağların tespiti vb. taklit veya tağşiş yapıldığı kesinleşmiş ürünleri içermektedir.
HAYVANSAL GIDADA ÇOK TEHLİKELİ
‘’Özellikle et ve et ürünleri ile süt ve süt ürünleri başta olmak üzere hemen hemen her çeşit gıda grubunda tespit edilen taklit veya tağşiş durumu, yapılan resmi kontrollerin daha etkin ve sık yapılması gerekliliğini ortaya koymaktadır’’ diyen BVHO ‘’halk sağlığını tehlikeye düşüren gıdaların başında et ve et ürünleri ile süt ve süt ürünleri gibi hayvansal kökenli gıdalar geldiği görülmektedir. Özellikle kesim öncesi ve sonrasında veteriner hekim kontrolü olmaksızın işleme alınan et ve et ürünleri, sağlıksız hayvanlardan elde edilen süt, bu sütlerden üretilen süt ürünleri ile su ürünleri ve yumurta gibi ürünler taşıyabilecekleri zoonotik hastalık (hayvandan insana geçen hastalıklar) etkenleri ve kalıntılar açısından halk sağlığı tehlikesi oluşturmaktadır’’ dedi.
BVHO’dan yapılan yazılı açıklamada ‘’bu kapsamda, gıda zinciri yönünden önem taşıyan kırmızı et ve kanatlı kesimhaneleri ile ileri işlem tesisleri başta olmak üzere, hayvansal gıda üreten işletmelerin resmi kontrolü ile halk sağlığının korunması adına çiftlikten çatala gıda güvenilirliğinin sağlanması için, üretimin her basamağında önemli görev yapan veteriner hekim istihdamına yer verilmelidir’’ ifadeleri kullanıldı.
VETERİNER HEKİM İSTİHDAMI YETERLİ DEĞİLSE, GIDA GÜVENLİ OLAMAZ
Veteriner Hekim istihdamının yetersizliğini de vurgulayan BVHO ‘’Yıllardır ifade ettiğimiz gibi, bir yandan Veteriner Fakültesi açılıyor bir yandan Veteriner Hekim istihdam edilmiyor, bir yandan da denetim görevini yeterince yerine getirilemediği için halkın sağlıklı, güvenilir ve yeterli gıdaya ulaşması konusunda çok ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Daha önceki yıllarda ifşa edilen tağşiş başlıklarının hiç değişmeden devam ettiği görülmektedir. Sıvı yağlarda, süt ürünlerinde, baharatlarda benzer hilelerin önlenemeden devam ettiği gözlemlenmiştir. İfşa edilen firmalardan çok daha fazlasının olduğu riski endişe vericidir’’ dedi.
‘’Bakanlığın uzmanlaşmış eğitim kadrosunun her üretim birimine ulaşmasının sağlanması toplum sağlığının devamı açısından kaçınılmazdır’’ diyen BVHO meslek odası olarak önerilerini de şu şekilde sıraladı: ‘’Bakanlığın denetim kadrosunun ve denetim sıklığının arttırılması, insan sağlığını tehdit eden, tağşişli gıdaları üreten işletmelerin 7255 sayılı kanun gereğince hapis ile cezalandırılmaları ve meslekten men edilmelerine ilişkin yaptırımların da ifşa edilmesi, küçük işletmelerin de Çalıştırılması Zorunlu Personel bulundurması ve Bakanlık’ın denetim zincirine dahil edilmesi, internet satış sitelerinde yapılan gıda satışlarının da Bakanlık kontrol zincirinde etkin şekilde yer alması.’’